Beeld en didgeridoo: Merel Dames

Geluid en klarinet: Olaf Wisselink

 

Voor de musical productie van middelbare school de Heemlanden maakte ik in samenwerking met Marleen Biesheuvel en de leerlingen van de Heemlanden begeleidend filmmateriaal. In de nacht dat het regime van The Wave escaleert heb ik beelden gemaakt die aansluiten bij verschillende elementen uit het verhaal. De opdoemende logo’s, het verdwijnende individu en een uit controle rakende sfeer.

De nacht was voor mij een metafoor van dit controle verlies binnen het opkomende regime. In de nacht verliezen de dingen hun identiteit. Vormen die grenzen aan andere vormen worden diffuus en lopen in elkaar over. De dingen zijn moeilijker van elkaar te onderscheiden en zo raakt het individu zoek in het groepsgewoel.

 

 

Tornadomonster

Tekening en Brul: Jessica Magnin

Animatie: Merel Dames

Geluid: Olaf Wisselink

Wijde Doelen, 2018.

Jessica werkt bij Ateliers De Wijde Doelen in Utrecht. Bij Reinaerde Ateliers De Wijde Doelen werken outsider- kunstenaars met een verstandelijke beperking. Samen met Jessica heb ik haar tekening geanimeerd. Olaf Wisselink heeft met Jessica geluiden en haar brullen opgenomen en deze verwerkt in een compositie.

Tijdens een bezoek aan Lissabon in 2017 nam Merel een nieuwe omgeving op in Belém, een plek die historisch gezien de ontdekkingen van nieuwe werelden symboliseert. Ze filmde de reflecties van de Torre de Belém in het water van de Taag. Terug in Nederland was het een startpunt voor een nieuw kunstwerk over water en het proces van reflectie en interactie met de omgeving. Dit keer in beeld en geluid, in samenwerking met Olaf. Het project “Tussenwater” ontstond.

Samen wilden we onze ideeën in een nieuwe context verkennen. Een artist in residence in bij Temp Studio in Lissabon bleek daarvoor een geweldige mogelijkheid. Een kans om beelden en geluid uit zowel Nederland als Lissabon naast elkaar te kunnen plaatsen waarbij beide bekende en nieuwe werelden worden samengevoegd en verbindingen tot stand worden gebracht in een audiovisuele installatie.

Lissabon ligt op zeven heuvels, de hoogteverschillen in de stad zijn zeer gevarieerd. Het contrast in het beeld en overzicht van de stad viel ons op. Op sommige plekken kijk je weids uit over de stad met al zijn lagen, maar daar tegenover staan de smalle nauwe straatjes waar de stad en haar structuur zich aan het oog onttrekt en je je in een klein dorpje waant. Te voet, stijgend en dalend lijkt de stad in zijn gelaagdheid zich samen te trekken, te plooien.

In het werk Azulejos lieten we ons inspireren door de reflecties en de geluiden van de stad. De kleurrijke tegels, kenmerkend voor het straatbeeld en de nog extra vervormde barokke vormen. In het geluid klinken de kerkklokken, een straatpercussionist en de onbekende taal die ons als gezang klonk. Ze geven een concreet beeld van het rijke, samengestelde klankbeeld van de stad. Ook verkent het geluid van tegels een meer individueel, abstract karakter. Het aardewerk verandert hoorbaar van vorm, grootte en plaats door een onbekende inslijtende kracht. De ritmische tonen en percussie in het tweede deel gaan in een steeds veranderende dans de relatie aan met het al net zo dansende en deinende beeld.

Als er iets opvalt naast de prachtige azulejos zijn het wel de Calçada, de straatstenen. Dit zijn kleine, door de mens op maat gemaakte, kalkstenen (soms in combinatie met basalt). Doordat ze onderling in vorm kleine variaties vertonen, vormen ze, ondanks de menselijke hand, gezamenlijk organische patronen over de straten. Door de vele voetstappen slijten de steentjes in naar verloop van tijd in een proces van polijsting. De gladde straten reflecteren hun omgeving, zoals het water aan de gracht.

In het geluid vormen de kerkklokken de basis van de klank. Klokken uit beide Utrecht en Lissabon versmelten met elkaar en vervormen tot langgerekte tonen die continu in en uit elkaar zweven.

 

 

BEESTFEEST

November 2017

Beeld: Edward Linnebank

Concept en Geluid: Rein Hildebrand

Animatie: Merel Dames

 

Edward werkt bij Ateliers De Wijde Doelen in Utrecht. Bij Reinaerde Ateliers De Wijde Doelen werken outsider- kunstenaars met een verstandelijke beperking. Ik ben hier vrijwilliger en zoals Ruth het noemt “fotogravin”. Samen met Edward en een stagiaire heb ik een aantal tekeningen geanimeerd tot dit heuze beestenfeest.

 

WORM – Trumpet

Voorjaar 2017

Pjotr Lasschuit – Muziek

Merel Dames – Beeld

In het voorjaar van 2016 heb ik visuals verzorgd voor atmosferische techo groep WORM. De focus lag op het experimenteren met geluid en beeld. We maakten opnamen in dierentuin en combineerden deze met animaties en experimentele jazz. Ook tekende ik met licht op de muziekkanten. De wisselwerking van 3d naar 2d naar 3d naar 2d was erg verrassend. Hieronder is een impressie hiervan te zien. Dit project resulteerde in het album “Hole”, optredens in de Sugar Factory Amsterdam en het Nutshuis Den Haag waar ik VJ was, maar vooral in veel plezier, muzikale- en visuele energie.

 

 

Ausencias y (des)encuentros

Februari 2017

Lidice Michelle Melara Minero – Poesía y pinturas

Animación – Merel Dames

Traducción – Margot Mulders

Tijdens de oorlog in El Salvador in de jaren ‘80 zijn veel mensen verdwenen, ook kinderen. Na jaren van zoeken zijn sommigen teruggevonden, maar veel mensen zijn nog altijd familieleden en dierbaren kwijt. Michelle Melara schilderde een serie portretten en schreef een gedicht over afwezigheid, over de mensen die achterblijven in onzekerheid maar ook bij de mensen die van hun thuis en familie zijn weggehaald. In samenwerking met Michelle heb ik de portretten omgezet in een animatie. In de film verplaatst het perspectief van de betrokkenen. De film is te zien geweest op verschillende plekken in El Salvador, Honduras en Nederland.

 

 

14 6
Beeld: Merel Dames
Geluid: Akke Houben
juni 2014

De radertjes van de grandioze machine. De machine welke zolang voor ons in beweging kwam en nog lang zal doorrazen… Onderdelen welke in elkaar grijpen en graaien construeren het ons bekende leven. Als oasen, groen begroeide aarde, in de uitgestrekte dorre, woestijn tot verder dan de horizon; zo is dat leven op kosmische schaal. De rondom grijpende en elementen assimilerende koolstof-atoom voorziet in deze kleine (ons zo grandioos voorkomende) opleving de materie.

Het verbind zich met alles en met zichzelf: het groeit en dijt uit zonder midden, zonder richting. Talloze takken welke op elk punt parallellen afsplitsen en autonoom doorgroeien; parallelle universa allen verbonden door talloze dwarsverbanden, toch ondenkbaar. De draden in het weefsel van het gesluierde, ons bestaan… Deze mogelijkheid richtingloze ketens te vormen welke vertakken en verbindingen leggen met elk ander punt van zichzelf herinnert ons ongetwijfeld aan nog een andere wortel…

Aldus nog een toeval welke in retrospect ‘voorbestemd’ schijnt. Wéér een fragiel evenwicht in het balansspel van dit leven, een volgende pilaar die wankelt. En wat strooit deze uit in zijn wankeling? Steeds weer dat toeval, die non-intentionele experimenten welke vele dingen vormen welke omvergeworpen en vergeten worden. Grote getallen oasen overspoeld met het zand opgestoven door het bloeien van andere. En het doorrazen van dit proces van bloei en bedelving. Lang vergane uitstulpingen staan als monumenten… geërodeerde herinneringen…

 

Calme des Nuits
Beeld: Merel Dames
Zang: Octo+, Utrecht
Mei 2014

In samenwerking met het Utrechtse koor Octo+ zijn een aantal film werken gemaakt welke vertoond werden tijdens de voorstelling ‘nachtwerk’. Voor deze voorstelling zijn drie films gemaakt waarvoor een zangstuk het uitgangspunt is geweest en een aantal verbindende films welke tussen deze stukken de sfeer van de voorstelling op het desbetreffende moment bevatten. Het uitgangspunt van de voorstelling was chronologisch de nacht door te ‘werken’ van het vallen van de avond tot de ochtendgloren. Dit is te zien aan de geheel verschillende aard van de drie stukken en zo ook de bijbehorende films. Dit doormaken van de nacht is ook terug te zien in de verbindende films welke allen een voortgang in zich hebben maar toch op geheel verschillende manier het tijdstip verbeelden.

Deze film is gemaakt naar aanleiding van een samenwerking met het Utrechtse koor Octo+. Tijdens een voorstelling is onder andere deze film vertoont. In deze film is de wisselwerking met het stuk en voornamelijk de zang het uitgangspunt geweest.

De componist van Calme des Nuits, Saint-Saëns, wilde het impressionisme van de schilderkunst toepassen op muziek en zo een duidelijk Frans geluid laten klinken. Voor het beeld heb ik mij laten inspireren door het impressionisme en in plaats van een Frans beeld heb ik het typerende Utrechtse landschap gevat in de beelden.

 

Choros

Beeld: Merel Dames
Geluid: Akke Houben
Januari 2014

Choros is een film/geluid werk dat gaat over wat een rudimentaire vorm van reïncarnatie genoemd kan worden. Elke structuur (zoals een organisme) bestaat uit een bepaalde configuratie van elementen welke uiteenvalt tot de elementen welke weer opgenomen kunnen worden in andere structuren. Deze elementen kunnen letterlijk bouwstoffen zijn maar ook in abstractere zin; zoals de rol in evolutie. Alle structuren zijn zo opgenomen in de dans (choros) der elementen.

 

Meandering

Beeld: Merel Dames
Geluid: Akke Houben
created for/screened at: JoFrahoeve, Esch (23-06-2013)

Dit werk is gemaakt tijdens Euro Land Art week 2013 in Boxtel. Het werk is gemaakt vanuit een biologische varkenshouderij en de directe omgeving.

Over het condenseren van ideeën van de wereld in de geest: De varkenshouderij gaf ons de indruk van een reflectieve en tijdelijke plaats. Reflectief door de herkenbare uitdrukkingen en gedragingen van de varkens. Tijdelijk door de verplaatsbare boerderij, het voorbijgaan van de pelgrims-tocht naar Santiago de Compostela en het tijdelijke verblijf van de varkens. We hebben een analogie voor de tijdelijke alswel voor de reflectieve eigenschappen van de varkenshouderij in de nabij meanderende rivier: de Essche stroom. Het water is constant in beweging en maar kort in een bepaalde configuratie en plek (tijdelijk). De stroom van percepties en gedachten (ook tijdens momenten van reflectie) zijn ook constant in beweging en dus alleen tijdelijk in een bepaalde configuratie.

Deze gedachten zijn gevat in het beeld/geluid werk “Meandering” welke drie fasen doorloopt van perceptie tot het uitdragen van de gecondenseerde ideeën van de wereld. De film is tentoongesteld in het bak-huis, welke de boer en zijn vrouw omgebouwd hebben tot een kapel voor de langstrekkende pelgrims welke door het fysieke landschap en het landschap van hun geest meanderen.

 

Theia

Overview “Theia”, tijdens de expositie van de Minor Off Screen, maart 2013. AKV| st. Joost, Breda.
Beeld: Merel Dames
Geluid: Akke Houben
Montage: Merijn Dames, Akke Houben en Merel Dames.

Elk object krijgt zijn betekenis door zijn context. De context vormt en wordt mede gevormd door dit object. Elk voorwerp heeft verschillende contexten van verschillende groottes, deze contexten zijn te zien als schalen. Elk object reageert op en beïnvloed, direct of indirect, alles in de schaal waar dit object deel van uit maakt en alles in schalen die -deels- in dit object liggen of waarvan dit object -deels- deel uit maakt.

Theia is een audio-visuele-installatie bestaande uit verschillende schalen. Duidelijk zijn de vilten bollen als schaal om de inhoud te zien. In de inhoud van de grote bol, het film/geluid werk, geeft het beeld dus een betekenis aan het geluid en het geluid een betekenis aan het beeld en vormen zo samen het werk. Het beeld en geluid zijn constant ten opzichte van elkaar in beweging: op elk moment verandert de relatie tussen het beeld en het geluid en op elk moment ontstaat er een worsteling of lost deze juist op. Deze worsteling is te vergelijken met een evolutionaire strijd om wat beter is toegespitst op de context en zo stuwen het beeld en het geluid elkaar steeds verder.

 

Seed

Beeld: Merel Dames
Geluid: Akke Houben
September 2012

Seed is een meeslepende reis langs beelden die niet duidelijk in een context vallen. Beelden gezien vanuit een ander referentiekader vormen samen een geheel. Het is de wereld vanuit een persoonlijke beleving. Het thema roept zich terug op het zijn van het medium film. Het medium leent zich om ons een tijdspannen weer te geven die bepaald wordt door de maker. De toeschouwer zal bij het kijken naar de film meegezogen worden in de momenten in de film en zal dus even uit zijn eigen wereld worden opgelift om vervolgens weer in zijn eigen wereld te komen.

 

 

 

Substantiation

Beeld: Merel Dames
Geluid: Akke Houben
September 2012

Substantificatie: Daar waar Seed en Soil samenkomen. Het punt waarop het zaadje in de aarde genesteld is en uitgroeit tot plant oftewel: de plant substantificeert. Als men Seed gelijkstelt aan een referentiekader en Soil aan tijdspanne dan wordt substatificatie: een referentiekader genesteld in de tijd, welke uitgroeit tot een thesis of theorie. Een plant of idee wordt door verschillende factoren in de grond of tijd getoetst en zal hierdoor ten ondergaan, onveranderd blijven óf het zal zich aanpassen en sterker door worden, kortom evolueren.